Toolkit inclusief onderwijs – meten en evalueren inclusie

Als je werkt aan inclusiever onderwijs wil je ook weten of je dat doel bereikt en of wat je doet positieve resultaten oplevert voor de leerlingen, ouders en de school. Hoe stel je vast of een school inclusiever is? Welke instrumenten kun je daarvoor gebruiken?
In deze rubriek vind je gereedschappen rond thema’s als: in beeld brengen van opbrengsten en resultaten, meten van doelrealisatie, de mate van inclusie meten, assessments en het beoordelingskader van de Inspectie.

Achievement and Inclusion in Schools

Itemnummer: 23007

Achievement and Inclusion in Schools

 

Lani Florian, Kristine Black-Hawkins en Martyn Rouse
Routledge - London (2016)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Hoe kunnen hoge niveaus van inclusie en hoge niveaus van prestaties van leerlingen gecombineerd worden? En hoe kun je hier onderzoek naar doen?
  • Nadenken over prestatie, inclusie en het gebruik van bewijs
  • De relatie tussen inclusie en prestatie begrijpen
  • Onderzoek naar de relatie tussen prestatie en inclusie
  • Case study’s
  • Leren van anderen
  • Onderzoek naar prestaties en inclusie in en op scholen
  • schoolleiders
  • ondersteuners
  • beleid en bestuur
 www.taylorfrancis.com po/vo/mbo

A guide for ensuring inclusion and equity in education

Itemnummer: 23011

A guide for ensuring inclusion and equity in education

 

Mel Ainscow
UNESCO - Paris (2017)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Concepten van inclusie en rechtvaardigheid
  • Beoordelingskader om het niveau van rechtvaardigheid en inclusie in bestaand beleid te beoordelen en te evalueren, acties te bepalen die nodig zijn om het beleid en de uitvoering ervan te verbeteren en de voortgang te volgen
  • De gids is gebaseerd op internationale kennis en praktijkervaring en biedt voorbeelden van goede praktijken over de hele wereld
  • beleid en bestuur
 unesdoc.unesco.org po/vo/mbo

Educator Effectiveness Guidebook for Inclusive Practice

Itemnummer: 23012

Educator Effectiveness Guidebook for Inclusive Practice

 

Massachusetts Department of Elementary and Secondary Education
Massachusetts Department of Elementary and Secondary Education - Malden MA (2017)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Gids met een groot aantal ‘tools’ voor de inclusieve praktijk op scholen.
  • Onder meer tools voor:
  • Het stellen van professionele doelen voor leraren, leerdoelen voor leerlingen
  • Observaties uitvoeren naar positief gedrag
  • Plannen van sociaal-emotioneel leren
  • Feedback van leerlingen en medewerkers ophalen
  • Zelfbeoordelingsformulieren voor de schoolleiding
  • schoolleiders
  • ondersteuners
  • beleid en bestuur
 Download de gids (PDF)
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl 		po/vo/mbo

Quality standards for inclusive schools

Itemnummer: 23020

Quality standards for inclusive schools

Self-Assessment Instrument

Stetson & Associates, Inc. (2017)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Instrument om de eigen praktijk van inclusiever onderwijs te evalueren, met aandacht voor:
  • Procedures en standaarden
  • Excellentie in instructie
  • Samenwerking met partners
  • Personeelsbezetting en planning
  • Sterk partnerschap met ouders
  • Verantwoordelijkheid voor resultaten
  • Leiderschap voor het algemene welzijn
  • ib'ers/zoco's
  • schoolleiders
  • beleid en bestuur
 Download het instrument (PDF)
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl 		po/vo

Inclusive Learning and Collaborative Working

Itemnummer: 23021

Inclusive Learning and Collaborative Working

Ideas in Practise - Primary School Resource - 5 to 11 years - International Version (3.2)

Child Inclusion Research into Curriculum Learning and Education
CIRCLE Collaboration (2015)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Heel praktisch boek om mee te werken in een inclusieve klas in het primair onderwijs. In, door en voor de praktijk ontwikkeld in Schotland. Aan bod komen:
  • Uitleg van het CIRCLE-framework
  • Werken in een inclusief klaslokaal
  • De CIRCLE Inclusive Classroom Scale (CICS)
  • De CIRCLE Participation Scale (CPS)
  • Vaardigheden, ondersteuning en strategieën
  • Aandachts- en concentratievaardigheden
  • Organisatorische en planningsvaardigheden
  • Houding en mobiliteit (grove motoriek)
  • Behendigheid en manipulatie (fijne motoriek)
  • Sociale, emotionele en relationele vaardigheden
  • Verbale en non-verbale communicatie
  • Effectieve samenwerking, in het team, met ouders en met partners
  • Veel checklists, discussiepunten, enz. voor de praktijk
  • leraren
  • ib'ers/zoco's
  • ondersteuners
 Download de publicatie (PDF)
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl 		po

Inclusive Learning and Collaborative Working

Itemnummer: 23022

Inclusive Learning and Collaborative Working

Ideas in Practise - Secondary School Resource (Ages 12-18 years) - International Version (1.2)

Child Inclusion Research into Curriculum Learning and Education
CIRCLE Collaboration (2016)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Heel praktisch boek om mee te werken in een inclusieve klas in het voortgezet onderwijs. In, door en voor de praktijk ontwikkeld in Schotland. Aan bod komen:
  • Uitleg van het CIRCLE-framework / kader
  • Werken in een inclusief klaslokaal
  • CIRCLE Inclusive Classroom Scale (CICS)
  • De stem van de leerling
  • De CIRCLE Participation Scale (CPS)
  • Schoolbrede benaderingen
  • Vaardigheden, ondersteuning en strategieën;
  • Aandachts- en concentratievermogen
  • Organisatie- en planningsvaardigheden
  • Motoriek
  • Sociale, emotionele en relationele vaardigheden
  • Verbale en non-verbale communicatie
  • Effectieve samenwerking met leerlingen, in teams, met ouders en met partners
  • Veel checklists, kwaliteitsindicatoren, reflecterende hulpmiddelen, informatie over geestelijke gezondheidsproblemen, wetgeving, enz.
  • leraren
  • ib'ers/zoco's
  • ondersteuners
 Download de publicatie (PDF)
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl 		vo

ECIO - leren zonder belemmering

Itemnummer: 23023

ECIO - Expertisecentrum inclusief onderwijs

website ECIO

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Website met veel kennis over inclusiever onderwijs, met name voor mbo, hbo en universiteiten met een deel over Universal Design for Learning en een MBO-beleidsscan voor inclusief en toegankelijk mbo rond de thema’s:
  • Informatievoorziening en voorlichting
  • Fysieke en digitale toegankelijkheid
  • Begeleiding en deskundigheidsbevordering
  • Leerroutes, toetsing en examinering
  • Stage en werk
  • Kwaliteitsborging
  • De uitkomsten worden besproken met zogenaamde groepsinterviews en direct voorzien van acties.
  • schoolleiders
  • ondersteuners
  • beleid en bestuur
 ecio.nl/wat-doen-wij mbo/ho

Werken aan inclusiever basisonderwijs

Itemnummer: 23025

Werken aan inclusiever basisonderwijs

Verkennend onderzoek onder scholen voor basisonderwijs in Nederland.

Dolf van Veen en Paolo van der Steenhoven
Nederlands Centrum Onderwijs & Jeugdzorg - Amsterdam (2021)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Rapportage over onderzoek onder basisscholen die werken aan inclusiever onderwijs.
  • Kenmerken van basisscholen die werken aan inclusiever onderwijs
  • Opgenomen leerlingen die speciale ondersteuning nodig hebben
  • Motieven en ambities van basisscholen
  • Aandachtsgebieden en vorderingen
  • Knelpunten en ondersteuningsbehoeften van basisscholen
  • schoolleiders
  • beleid en bestuur
 Download factsheet en rapport Rapport bao
Factsheet bao
 po

Werken aan inclusiever voortgezet onderwijs

Itemnummer: 23026

Werken aan inclusiever voortgezet onderwijs

Verkennend onderzoek onder scholen voor voortgezet onderwijs in Nederland.

Dolf van Veen en Paolo van der Steenhoven
Nederlands Centrum Onderwijs & Jeugdzorg - Amsterdam (2021)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Rapportage over onderzoek onder scholen voor voortgezet onderwijs die werken aan inclusiever onderwijs.
  • Kenmerken van vo-scholen die werken aan inclusiever onderwijs
  • Opgenomen leerlingen die speciale ondersteuning nodig hebben
  • Motieven en ambities van vo-scholen
  • Aandachtsgebieden en vorderingen
  • Knelpunten en ondersteuningsbehoeften van vo-scholen
  • schoolleiders
  • beleid en bestuur
 Download factsheet en rapport
Rapport vo

Factsheet vo
 vo

Handbuch Inklusion international

Itemnummer: 23027

Handbuch Inklusion international / International Handbook of Inclusive Education

 

Andreas Köpfer, Justin Powell en Raphael Zahnd (Eds.)
Verlag Barbara Budrich - Berlin/Toronto (2021)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Internationaal vergelijkend onderzoek naar grondslagen, perspectieven en structuren voor inclusie.
  • Theoretische- en methodologische posities en centrale begrippen
  • Wettelijke en bestuurlijke kaders
  • Schoolstructuren, -culturen en -praktijken
  • Scholen: onderwijs en professionalisering
  • Inclusie en internationalisering in het ho
  • Levenslang leren
  • schoolleiders
  • leraren
 Download de Duits-/Engelstalige publicatie (PDF)
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl		 po/vo/mbo/ho

Reaching the 'Hard to Reach'

Itemnummer: 23028

Reaching the 'Hard to Reach'

Inclusive responses to diversity through child-teacher dialogue

website Reaching the 'Hard to Reach' - Erasmus+ (2020)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Op deze website zijn handreikingen te vinden die zijn gebaseerd op vergaarde kennis in samenwerkend actie-onderzoek door leerlingen, leerkrachten en universiteits-medewerkers in vijf landen (Oostenrijk, Denemarken, Spanje, Engeland en Portugal) naar het beter bereiken van moeilijk te bereiken leerlingen. Dit leverde zes handreikingen en video's op over:
  • Opzet en achtergronden van het onderzoek
  • Inclusief onderzoek: stap-voor-stap gids voor leerkrachten
  • Handreiking voor het monitoren van het denken en handelen van leerkrachten
  • Leerlingen voorbereiden om onderzoekers te zijn (een handreiking)
  • Handreiking voor het monitoren van leerling-betrokkenheid
  • Toolkit voor het ophalen van de meningen van leerlingen
  • leraren
  • ib'ers/zoco's
  • ondersteuners
  • schoolleiders
  • beleid en bestuur
  • ouders en leerlingen
 Download de zes handreikingen (PDF)

Inclusive Inquiry Guide:
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl

Preparing students to be Researchers: A Guidance Manual:
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl

Accounts of Developments in the five country networks:
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl

Students’ Voices Toolkit:
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl

Guidance Document for monitoring Teachers’ Thinking and Practices:
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl

Guidance Document for monitoring Students’ Engagement:
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl

Guidance Document for monitoring Students’ Engagement:
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl

Video's:
www.reachingthehardtoreach.eu 		po/vo

The Index for Inclusion

Itemnummer: 23030

The Index for Inclusion: developing learning and participation in schools

 

Tony Booth & Mel Ainscow
Centre for Studies on Inclusive Education - Bristol (2011)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • De Index is een praktisch hulpmiddel voor zelfevaluatie en verbetering van scholen en andere onderwijsinstellingen. Inclusie zoals beschreven in de Index, is een principiële benadering van het ontwikkelen van onderwijs; het richt zich op culturen, beleid en praktijken die iedereen aangaan: kinderen en volwassenen, scholen, gezinnen en lokale gemeenschappen.
  • Voor beginnende en gevorderde scholen op het pad naar inclusie
  • Identificatie van attitudes, belemmeringen, mogelijkheden en inspanningen m.b.v. indicatoren
  • Suggesties voor ontwikkeling, georganiseerd langs drie dimensies van verbetering: beleid, praktijken en culturen
  • leraren
  • ib'ers/zoco's
  • ondersteuners
  • schoolleiders
  • beleid en bestuur
 Download de publicatie (versie 2002, Engelstalig, PDF):
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl

Korte samenvatting (Engelstalig):
www.csie.org.uk 		po/vo

School Leadership Toolkit

Itemnummer: 23034

School Leadership Toolkit for Equity and Learning

 

Andreas Kollias
European Policy Network on School Leadership (EPNoSL) - (2015)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • De School Leadership Toolkit biedt beleidsmakers, schoolbesturen, schoolleiders, onderzoekers en lerarenopleidingen handvatten om uitdagingen te identificeren en activiteiten om schoolleiderschap voor gelijkheid en leren te ondersteunen en te verbeteren. De toolkit ondersteunt schoolleiders in het creëren van een schoolcultuur die diversiteit waardeert, uitsluiting bestrijdt, en gelijkheid en hoge leerprestaties bevordert.
  • Er zijn 8 toolsets gericht op een breed scala van beleidsterreinen en beleid voor ondersteuning van reflectie en beleidsplanning op schoolleiderschap gericht op gelijkheid en bevorderen van leerprestaties.
  • De toolsets omvatten tekstuele en audiovisuele materialen.
  • Bevat kaarten van verschillende EU-landen met indicatoren over beleidsaspecten van schoolleiderschap.
  • Geeft gereedschappen om te kunnen reflecteren op uiteenlopende aspecten van schoolleiderschap.
  • Doet aanbevelingen op het gebied van gelijkheid en leren.
  • De toolkit verschaft bronnen voor verder lezen.
  • schoolleiders
  • beleid en bestuur
  • opleiders
 Download de publicatie (PDF)
www.informatiepunt-inclusiefonderwijs.nl 		po/vo

Inclusive Journeys: Addressing Marginalisation in Schools

Itemnummer: 23042

Inclusive Journeys

Addressing Marginalisation in Schools

Kyriaki Messiou
Routledge (2025)

thema's doelgroepen verder lezen sector
  • Messiou stelt de stem en participatie van leerlingen centraal bij de ontwikkeling van inclusieve pedagogieën op scholen. Het boek biedt gefundeerde, principiële benaderingen en vermijdt rigide blauwdrukken en stappenplannen voor praktijk, beleid en onderzoek.
  • Marginalisation and inclusive education
  • Inclusion and equity: a global challenge
  • Collaborative research to promote inclusion and equity
  • Students’ voices for inclusion
  • Responding to student diversity
  • Using Inclusive Inquiry
  • Implications for policy and practice
  • Towards more democratic societies
  • leraren
  • ib'ers/zoco's
  • schoolleiders
  • ondersteuners
  • opleiders
  • beleid en bestuur
 www.routledge.com po/vo

Toelichting doelgroepen/functies

In deze gereedschapskist vallen onder kopjes van doelgroepen de volgende functies/groepen:

  • leraren: leerkrachten - docenten - klassen-/onderwijsassistenten - mentoren
  • ib’ers en zorgcoördinatoren
  • schoolleiders: schoolleiders - afdelingsleiders
  • ondersteuners: consulenten samenwerkingsverband, (v)so, jeugdhulp, andere externen
  • opleiders (van eerste en tweedegraads lerarenopleidingen)
  • beleid en bestuur: bestuurders en beleidsmedewerkers van samenwerkingsverbanden, gemeenten en schoolbesturen
  • ouders en leerlingen

Rubrieken gereedschapskist en toelichting doelgroepen