Overheidsbeleid

In 2020 kondigde de minister van Onderwijs Arie Slob een overgang van passend onderwijs naar inclusiever onderwijs aan. Inclusiever onderwijs als stip op de horizon. De inzet op inclusiever onderwijs moet volgens hem zijn dat leerlingen met en zonder ondersteuningsbehoeften vaker samen dicht bij huis naar dezelfde school kunnen, als het kan in dezelfde klas zitten en elkaar ontmoeten op het schoolplein. Dit is de eerste keer dat de overheid inclusiever onderwijs als een doel heeft geformuleerd binnen het Nederlandse onderwijssysteem.

zwart-wit icoon met wetdocument en hamer

Getekend Droombeeld van de inclusief onderwijs ambitie

Contouren werkagenda Route (PDF)

Kamerbrief Contouren werkagenda (PDF)

Beleidskader Met elkaar voor ... (PDF)

Meer informatie van het ministerie van OCW

Contouren werkagenda en beleidskader

Drie jaar na deze aankondiging heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) de nota ‘Contouren werkagenda Route naar inclusief onderwijs 2035' uitgebracht.

In het document is de ambitie vastgelegd dat leerlingen en hun ouders in 2035 dichtbij huis een school kunnen kiezen die bij ze past en waar de jongere zich thuis voelt. Iedere leerling moet zich naar zijn of haar mogelijkheden kunnen ontwikkelen. Alle leerlingen (met en zonder extra ondersteuningsbehoefte) leren en spelen samen in dezelfde klas.

Voorwaarden daarvoor zijn dat: leraren dan voldoende zijn toegerust om les te kunnen geven aan een diverse groep; ondersteuning en expertise vanuit het gespecialieerd onderwijs; de jeugdhulp en zorg beschikbaar zijn voor leerlingen en leraren; en het gespecialiseerd onderwijs beschikbaar blijft voor leerlingen die intensievere ondersteuning nodig hebben.

Beleidskader vastgesteld

In 2024 is door OCW de ambitie voor inclusief onderwijs geconcretiseerd in het Beleidskader 'Met elkaar voor alle kinderen en jongeren; werken aan een inclusieve leeromgeving' (versie 19 april 2024).

Volgens OCW maakt dit beleidskader duidelijk wat we onder inclusief onderwijs verstaan en wat de kenmerken zijn van een inclusieve leeromgeving. Bij het opstellen van het beleidskader zijn zowel de nationale beleidsontwikkeling als de internationale ontwikkelingen op dit gebied betrokken.

Meer informatie van de rijksoverheid

Droombeeld inclusief onderwijs

In een animatie schetst het ministerie van OCW waaraan inclusief onderwijs zou moeten voldoen.

iedereen welkom is, zich ontwikkelt en erbij hoort
een multidisciplinair school team iedereen (leerlingen en leraren) goede ondersteuning biedt
iedere leerling zich zo goed mogelijk kan ontwikkelen door op eigen niveau en op verschillende manieren te leren, en samen te werkena

Onze toekomst, ons onderwijs (PDF)

Participatie van jongeren in beleidsonwikkeling

De overheid werkt samen met jongeren. Hun inbreng als ervaringsdeskundigen is belangrijk bij het werken aan inclusief onderwijs. Daarom organiseert de overheid regelmatig jongerenbijeenkomsten. Hierin delen de jongeren hun inzichten en eigen ervaringen.

Begin 2024 hebben jongeren het Visiedocument ‘Onze toekomst, ons onderwijs’ gemaakt. Hierin staan hun ideeën en wensen. De visie van de jongeren is gebruikt bij het opstellen van het Beleidskader ‘Met elkaar voor alle kinderen en jongeren’.

Samenwerking regulier en speciaal onderwijs

Het ministerie van OCW heeft al enkele jaren getracht de samenwerking tussen regulier en gespecialiseerd onderwijs te bevorderen, door scholen die hieraan werken wat meer speelruimte te geven om bestaande knelpunten in wet- en regelgeving te omzeilen. Dat gebeurt via de Beleidsregel Experimenten regulier-speciaal.

Inclusief onderwijs vraagt om aanpassing van wet- en regelgeving. De meest recente versie van de beleidsregel is omgedoopt naar Beleidsregel inclusieve leeromgeving en kun je vinden op de website van de rijksoverheid.

Voorbeelden van intensieve samenwerking en integratie

Het NCOJ heeft uitgebreide beschrijvingen gemaakt van diverse vormen van integratie en intensieve samenwerking tussen reguliere scholen en scholen voor gespecialiseerd onderwijs in het primair en voortgezet onderwijs. Deze voorbeelden hebben we gebundeld en kun je bij ons downloaden.

Voorbeelden integratie / samenwerking

Deelnemen aan de regeling

De Beleidsregel Inclusieve leeromgeving loopt tot 1 augustus 2034 en geeft richting aan de voorbereiding van de aanpassing van de wet- en regelgeving. Met deze beleidsregel onderzoekt OCW wat het effect is van een bepaalde wijziging in de wetgeving op inclusief onderwijs.

Scholen voor regulier en gespecialiseerd onderwijs die intensiever willen samenwerken, en zo een start willen maken met inclusiever onderwijs, kunnen steeds in elk jaar voor 1 mei een aanvraag doen om in het schooljaar daaropvolgend te kunnen starten.